اثر عصاره گیاه گلدر otostegia persica بر استرس اکسیداتیو و هایپرگلیسمی در موش های صحرایی نر و بر ترشح انسولین در سلول هایc187

دیابت ملیتوس یک اختلال متابولیکی مزمن است که علت آن نقص در ترشح انسولین (نوع i) یا فعالیت انسولین در سطح رسپتورها و یا هردو (نوع ii) است. از دیرباز گیاهان دارویی در درمان بیماری دیابت بکار رفته اند. اما بررسی علمی اثر بخشی و عوارض احتمالی این گیاهان دارویی از اهمیت زیادی برخوردار است. مشخص شده اکثریت گیاهان دارویی که در درمان دیابت استفاده می شوند دارای اجزا فعال بیولوژیکی (آلکالوئیدی، فلاوونوئیدی، ترپنوئیدی و مواد فنولیک) می باشند و این اجزا به عنوان عوامل هیپوگلیسمیک در نظر گرفته شده اند و از آنجائیکه گیاه گلدر از خانواده lamiaceae هم دارای اجزا شیمیایی فلاوونوئیدی، استروئیدی، تری ترپنوئیدی و tanin می باشد لذا در این تحقیق اثر تجویز عصاره الکلی گیاه گلدر (otostegia persica) بر استرس اکسیداتیو و هایپرگلیسمی در موش های صحرایی نر و بر ترشح انسولین در سلول های c187 ، بررسی شد. با تزریق استرپتوزوتوسین stz)) mg/kg, i.p 70 در موش های صحرایی نر دیابت نوعi القا شد. 5 روز بعد از تزریق stz، موش هایی که fbs آنها بیش از mg/dl 250 بود دیابتی محسوب و به 5 گروه تقسیم شدند وعصاره را با دوزهای mg/kg 200، 300 و 400 ،گلایبن کلامید( mg/kg 20) و 5/0 cc آب مقطر(حلال عصاره) به روش گاواژ دریافت نمودند. سپس در زمان های 30، 60، 120 و 240 دقیقه بعد از دادن تیمارها خونگیری به منظور تعیین سطح سرمی گلوکز و انسولین بعمل آمد. ضمنا در پایان زمان 240 دقیقه، کبد حیوانات خارج و برای اندازه گیری محتوای gsh و سطح mda مورد استفاده قرار گرفت. در 5 گروه از موش های سالم نیز تیمار به ترتیب فوق انجام و اندازه گیری سطح سرمی گلوکز و انسولین در زمان های مشابه بعمل آمد. ضمنا تاثیر عصاره بر تست تحمل گلوکز (ogtt) در 5 گروه دیگر از موش های نرمال انجام شد. نتایج نشان داد که در موش های دیابتی شده به طور معنی داری سطح سرمی گلوکز وmda افزایش، انسولین و محتوای gsh نسبت به گروه نرمال کاهش یافت. میانگین سطح سرمی گلوکز در گروه دیابتی دریافت کننده دوزmg/kg 300 در دقایق 60، 120 و 240 کاهش و سطح سرمی انسولین در همین زمان ها افزایش یافت. نتایج بدست آمده از تست تحمل گلوکز نشان داد که تجویز دوز mg/kg 300 عصاره o.persica در دقایق 120 و 240 دقیقه به طور معنی داری سطح سرمی گلوکز را کاهش داد و تجویز همین دوز در دقیقه 60 سطح سرمی انسولین را به طور معنی داری افزایش داد. دوز mg/kg 300 عصاره محتوای gsh کبد موش های دیابتی را به طور معنی داری افزایش داد و سطح mda کبد موش های دیابتی را تاحدودی کاهش داد. نتایج تاثیر این گیاه به صورت in vitro در غلظت های (mg/ml05/0، 1/0، 1، 5، 10) بر ترشح انسولین سلول های c187 نشان داد که این عصاره اثر تحریکی وابسته به دوز بر ترشح انسولین داشت و ماکزیمم پاسخ در غلظت mg/ml5 مشاهده شد. بنابراین تجویز حاد عصاره متانولی گلدر (otostegia persica) دارای اثرات آنتی هایپرگلیسمیا حاد و کاهش استرس اکسیداتیو در کبد موش های دیابتی می باشد. این گیاه بخشی از اثرات آنتی هایپرگلیسمیا خود را بواسطه افزایش ترشح انسولین انجام می دهد.